Czym są powtarzające się świadczenia niepieniężne w spółce z o.o.?
Powtarzające się świadczenia niepieniężne w spółce z o.o. to instytucja opisana w art. 176 Kodeksu spółek handlowych. Polega ona na tym, że na podstawie umowy spółki z o.o. część lub całość udziałów wspólników obciążona jest obowiązkiem realizowania przez nich różnorodnych świadczeń na rzecz lub w interesie spółki. Świadczenia te nie mogą mieć charakteru pieniężnego. We współczesnej gospodarce opartej na usługach powtarzające się świadczenia niepieniężne w spółce z o.o. dotyczą w dużej mierze realizacji usług na rzecz spółki. .
Powtarzające się świadczenia niepieniężne a ZUS
Powtarzające się świadczenia niepieniężne w kontekście ZUS nie są tytułem do objęcia wspólnika składką na ZUS oraz składkami NFZ. Nie występują one w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych jako tytuł do składek. Wypłacanie wynagrodzenia z tytułu wykonywania świadczeń niepieniężnych stało są najbardziej popularnym sposobem niepłacenia składek NFZ i ZUS w spółce z o.o. Jednocześnie razem z wykorzystaniem instytucji z art. 176 k.s.h. w internecie zaczęły się dyskusje. Pojawiły się pytania, wątpliwości i różne poglądy prawników, księgowych i doradców podatkowych, sam ZUS także nie ma jednolitego stanowiska w tym temacie. Z tymi wszystkimi kwestiami rozprawimy się poniżej.
Czy ZUS może kwestionować art. 176 i zastrzeżenie powtarzających się świadczeń niepieniężnych w spółce z o.o.?
W kilku serwisach społecznościowych pojawiły się przypuszczenia, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie kwestionował wprowadzenie powtarzających się świadczeń niepieniężnych, jako czynności pozornej. Pesymiści widzą w tym zakresie ukrytą umowę o pracę. Wszystko to jest szumem informacyjnym i wymaga uporządkowania.
Czy ZUS ma narzędzia aby kwestionować powtarzające się świadczenia niepieniężne w związku ze składką zdrowotną?
W zakresie regulacji dotyczących ubezpieczenia zdrowotnego istnieje dualizm.
Polega on na tym, że jeden organ, tj. Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia, decyduje o objęciu ubezpieczeniem zdrowotnym i ustaleniu prawa do świadczeń z prawem kontroli odwoławczej wykonywanej przez sądy administracyjne (art. 109 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).
Natomiast realizacją przydzielonych zadań dotyczących kontroli i poboru składek na ubezpieczenie zdrowotne zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych, co wiąże się z wydawaniem decyzji i prawem ich kontroli przez sąd ubezpieczeń społecznych. Tak więc w odrębnym postępowaniu, prowadzonym przed Prezesem NFZ, rozstrzygana jest kwestia podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu. Natomiast dopiero w razie stwierdzenia, że dana osoba podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, możliwe jest wydanie w innym postępowaniu, prowadzonym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, decyzji wymierzającej należną składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Uprawnienia ZUS do kontroli powtarzających się świadczeń niepieniężnych z art. 176 ksh
Czy ZUS ma narzędzia do kontroli powtarzających się świadczeń niepieniężnych? Zgodnie z art. 68 ust. 1 pkt 1 oraz art. 86 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest uprawniony nie tylko do przeprowadzania kontroli wykonywania przez płatników zadań i obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych, ale również dokonywania kontroli pod względem samego zgłaszania do ubezpieczeń i badania istnienia tytułu do ubezpieczenia społecznego.
ZUS badając kwestie realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych ma narzędzia dla sprawdzenia, czy dany stosunek prawny jest pozorny i jaka jest jego faktyczna treść. Pod pojęciem treści rozumiemy w języku prawnym to do czego strony się zobowiązują wobec siebie i co faktycznie sobie świadczą. To może przekładać się także na kwestie składki zdrowotnej, tutaj także ZUS ma prawo kontroli i przekazania odpowiednich danych do NFZ celem np. ustalenia obowiązku składkowego.
ZUS ma narzędzia kontroli powtarzających się świadczeń niepieniężnych, ale sam nie decyduje o obowiązku objęcia składką. Decyzje w tym zakresie na podstawie zawiadomienia z ZUS podejmuje Prezes NFZ.
Czy powtarzające się świadczenie niepieniężne z art. 176 ksh są czynnością pozorną?
Obowiązkiem powtarzających się świadczeń niepieniężnych na podstawie art. 176 ksh obciążone są udziały wspólnika. Świadczeniom niepieniężnym nie podlega sam wspólnik. Jest to obowiązek związany z udziałami. Jest to więc rozwiązanie korporacyjne, wynikające ze stosunku spółki prawa handlowego.
Różnica między stosunkiem cywilnoprawnym a świadczeniem na podstawie umowy spółki polega na tym, że gdy wspólnik sprzeda udziały obciążone art. 176 ksh to na nabywcę przechodzi obowiązek świadczeń. Ty jako były wspólnik się od niego uwalniasz. Na gruncie szeroko pojętego prawa prywatnego mamy swobodę umów, która obejmuje także wybór takiej formy umowy, która odpowiada potrzebom spółki oraz wspólnika.
Nie ma generalne nakazu zawierania umów zlecenia, o dzieło, czy umów o pracę. Jeżeli więc wspólnicy uznają dane świadczenie realizowane przez wspólnika za istotne dla spółki i spółka ma z tego tytułu korzyść w postaci przychodów i jeżeli dokumentujemy realizację tego świadczenia (np. poprzez harmonogram wykonywania takich świadczeń) to niech sobie ZUS szuka wiatru w polu. Nie pozorujemy tutaj przecież niczego. Realizujemy powtarzające się świadczenia niepieniężne spółki, dla jej interesu. Ma to swoje konsekwencje na gruncie prawa spółek handlowych, odmienne niż w przypadku umowy o pracę, czy zlecenia. Jest to regulacja w pełni autonomiczna i odrębna od tych umów. Świadczenia niepieniężne to żadne pozoranctwo.
I tutaj ważne zastrzeżenie! Jeżeli wpiszesz sobie w umowę świadczenia niepieniężne to realizuj je. W momencie, gdy ich nie realizujesz to w istocie jest to pozorność. I to może być potraktowane wielowymiarowo. Przykładowo może być to uznane (ale nie przez ZUS, tylko US!) jako pozorne świadczenie mające na celu ukrycie dywidendy! Aby ocenić, że powtarzające się świadczenie jest czynnością pozorną musi istnieć też tzw. czynność ukryta i należy ustalić jej treść i znaczenie. Organom ZUS oraz urzędowi skarbowemu będzie bardzo ciężko udowodnić tego typu zależność.
Dodaj komentarz